Keks – aromatyczne ciasto pełne bakalii
Keks to ciasto z bakaliami, lekką maślaną bazą, z mieszanką rodzynek, żurawiny, moreli i fig suszonych. Pachnie pomarańczą i wanilią, a jego wilgotna konsystencja sprawia, że smakuje wyśmienicie zarówno tuż po upieczeniu, jak i na drugi dzień. Keks można przygotować wcześniej, dobrze się przechowuje, a jego smak z czasem jeszcze bardziej się rozwija. Dodatek różnych bakalii sprawia, że każdy kęs jest inny i pełen niespodzianek. Ciasto keks pięknie wygląda na świątecznym stole, świetnie sprawdza się też jako deser do popołudniowej kawy czy słodka przekąska do herbaty.
Składniki
- 200 g miękkiego masła
- 50 g cukru pudru
- 50 g cukru ciemnego muscovado
- 4 duże jajka (oddzielnie żółtka i białka)
- 300 g mąki pszennej
- 2 łyżeczki proszku do pieczenia
- 300 g bakalii (np. rodzynki, żurawina, figi, morele, daktyle, migdały, kandyzowana skórka pomarańczowa)
- skórka starta z 1 pomarańczy
- 6 łyżek mleka
- szczypta soli
Jak zrobić keks
Masło i jajka wyjąć wcześniej z lodówki, aby osiągnęły temperaturę pokojową – to ważne, ponieważ tylko wtedy ciasto będzie puszyste i równomiernie wyrośnie. Keksówkę o wymiarach około 11 × 25 cm wyłożyć papierem do pieczenia. Piekarnik rozgrzać do temperatury 180°C (grzanie góra–dół).
Wszystkie bakalie dokładnie posiekać na drobne kawałki – dzięki temu będą równomiernie rozprowadzone w cieście i nie opadną na dno. Skórkę z pomarańczy dokładnie umyć, sparzyć i zetrzeć na drobnej tarce.
Masło przełożyć do miski i ubić mikserem z cukrem pudrem oraz cukrem muscovado, aż masa stanie się jasna, lekka i puszysta. Proces ucierania powinien trwać co najmniej 7 minut.
Do utartego masła dodawać po jednym żółtku, za każdym razem dokładnie miksując. Dzięki temu masa będzie gładka i kremowa. Całość ubijać przez kolejne kilka minut, aż uzyska jednolitą konsystencję.
W osobnej misce ubić białka z odrobiną soli na sztywną pianę. Uwaga – należy ubijać tak długo, aż po odwróceniu miski piana nie będzie się ruszać.
Mąkę wymieszać z proszkiem do pieczenia, cukrem wanilinowym, bakaliami i startą skórką z pomarańczy. Taki trik – obtoczenie bakalii w mące – sprawi, że nie opadną podczas pieczenia.
Do ubitej masy maślanej wsypać mieszankę suchych składników, wlać mleko i całość wymieszać łopatką. Podczas mieszania dodać pianę z białek w 2–3 partiach. Delikatnie połączyć składniki, aby nie stracić puszystości. Ciasto powinno być gładkie, jednolite i pozbawione śladów suchej mąki.
Ciasto przełożyć do przygotowanej keksówki, wyrównać wierzch. Wstawić do nagrzanego piekarnika i piec przez 40–45 minut, aż patyczek wbity w środek wyjdzie suchy. Pod koniec pieczenia warto sprawdzić, czy ciasto nie przypieka się zbyt mocno od góry – w razie potrzeby przykryć je kawałkiem papieru do pieczenia.
Upieczony keks ostudzić w formie, następnie wyjąć i udekorować. Najlepiej polać go gęstym lukrem przygotowanym z soku pomarańczowego i cukru pudru albo posypać obficie cukrem pudrem. Można również ozdobić kilkoma kandyzowanymi owocami lub posiekanymi orzechami.
Wskazówki kuchenne
- Temperatura składników: masło i jajka w temperaturze pokojowej dają lżejsze ciasto z bakaliami. Zimne składniki utrudniają napowietrzenie.
- Ucieranie masła z cukrem: miksuj 7–8 minut, aż masa stanie się jaśniejsza i puszysta. To jeden z najprostszych sposobów na równy keks bez zbitej struktury.
- Piana z białek: ubij na sztywno ze szczyptą soli i mieszaj z ciastem łopatką w 2–3 partiach. Dzięki temu ciasto keks zachowuje lekkość.
- Bakalie: posiekaj drobniej (rodzynki, żurawina, morele, figi suszone) i obtocz w odrobinie mąki. Zapobiega to opadaniu owoców podczas pieczenia.
- Aromat cytrusowy: skórkę ścieraj tylko z pomarańczowej warstwy. Smak będzie wyraźny, bez goryczy białej błonki.
- Pieczenie: 180°C góra–dół, ok. 40–45 minut w formie 11×25 cm. Sprawdź patyczkiem środek, a jeśli wierzch rumieni się zbyt szybko, lekko przykryj papierem.
- Odpoczynek i przechowywanie: keks zyskuje na smaku następnego dnia. Zawiń w papier do pieczenia lub folię, aby zachować wilgotność.
Czym zastąpić składniki w przepisie na keks?
- Tłuszcz: masło możesz zamienić na 180–190 ml oleju o neutralnym smaku. Ciasto będzie bardziej wilgotne, ale nadal stabilne po wystudzeniu.
- Cukier: zamiast muscovado użyj cukru trzcinowego — zachowasz lekką karmelową nutę w cieście keks.
- Nabiał: mleko da się podmienić na jogurt naturalny (1:1), ciasto z bakaliami stanie się nieco bardziej wilgotne i miękkie.
- Bakalie: dobieraj mieszankę według upodobań — oprócz rodzynek i żurawiny sprawdzają się morele, daktyle, migdały oraz figi suszone pokrojone w drobną kostkę.
- Cytrusy: skórkę pomarańczową możesz zastąpić cytrynową. W wersji świątecznej dodaj odrobinę cynamonu lub kardamonu.
- Bez laktozy: użyj masła roślinnego i napoju roślinnego, proporcje pozostają bez zmian.
- Bez glutenu: wybierz mieszankę mąk BG, a dla lepszej struktury dodaj 1 łyżeczkę łuski babki jajowatej. Formę oprósz mąką ryżową.
- Wykończenie: zamiast lukru z soku pomarańczowego posyp keks cukrem pudrem lub polej cienką polewą czekoladową.
Zobacz inne przepisy
